شعار سال:شهر صنعتی لیا در ۱۴ کیلومتری جاده قزوین‌ـ‌‌بویین زهرا واقع شده است. این شهر صنعتی در سال ۱۳۷۲ با تصویب هیئت وزیران تشکیل شد. در ابتدا زیر نظر استان زنجان اداره می‌شد، سپس به استان تهران و سرانجام با استان شدن قزوین در سال ۱۳۷۶ به این استان واگذار شد. وسعت این شهر در ابتدا ۱۵۰ هکتار بود که به‌مرور و با گسترش واحدهای صنعتی به بیش از ۲۶۷ هکتار رسیده است.

شهرک صنعتی لیا و پارک الحاقی به آن و واحدهای مستقر در آن در زمینه تولید صنایع برق و الکترونیک، نساجی، مواد غذایی، معدنی، صنایع شیمیایی، شوینده و بهداشتی، فلزی، صنایع بسته‌بندی، لوله و پلاستیک فعالیت می‌کنند. این شهرک صنعتی برای ۱۱ هزار نفر اشتغال‌زایی کرده و ۳۴۸ واحد بهره‌بردار در آن مستقرند.

در این شهرک یک تصفیه‌خانه پساب‌ها مشغول به فعالیت و یک واحد در حال احداث است، اما به‌دلیل اختلاف نظر اداره محیط‌زیست و آب منطقه‌ای استان، پساب‌های صنعتی این شهرک بدون استفاده بهینه رها می‌شود که همین موضوع مشکلات متعددی را در این منطقه ایجاد کرده است.

پساب رهاشده این شهرک صنعتی از طریق زهکشی و کانال به‌سمت شهرستان بوئین زهرا هدایت می‌شود که همین موضوع سبب بروز مشکلاتی ازجمله ایجاد دسترسی فرعی توسط کشاورزان و استفاده از آب با آلایندگی بالا برای کشاورزی، ایجاد لوله‌های فرعی توسط واحدهای صنعتی و هدایت آب تصفیه‌نشده به زهکش و کانال، ممانعت از عبور آب در کانال توسط پل‌های دسترسی به واحدهای تولیدی هنگام بارندگی و... شده است.

در این میان مدیرعامل شهرک‌های صنعتی استان قزوین گفت امیدواریم تا دهه فجر تصفیه‌خانه یک‌هزار و ۸۰۰ مترمکعبی و شبکه جمع‌آوری فاضلاب پارک لیا را به بهره‌برداری برسانیم که حدود ۶۰ میلیارد تومان هزینه دارد.

با توجه به این مشکلات، مدعی‌العموم قزوین به موضوع رهاسازی پساب شهرک صنعتی لیا در راستای احیای حقوق عامه، پیشگیری از وقوع جرم و مدیریت بحران ورود کرد و این مسأله را در اولین نشست ستاد اقتصاد مقاومتی دادگستری شهرستان قزوین با حضور مدیران دستگاه‌های مربوط مورد رسیدگی قرار داد.

ساماندهی پساب شهرک صنعتی لیا نیازمند برنامه کوتاه‌مدت و اورژانسی است

دادستان قزوین دراین‌باره به ایرنا گفت: موضوع پسماند و فاضلاب خانگی یا صنعتی در استان به حد بحران رسیده، تا حدی که مدیریت بحران استان برای حل آن ورود کرده است.

محمد قاسمی افزود: این در حالی است که مسأله پساب‌ها و پسماندها با توجه به نیازهای آبی در بخش صنعت یک فرصت است و می‌توان با فعل‌وانفعالاتی از این فرصت به نحو مطلوب استفاده کرد.

وی افزود: ما برای ساماندهی این مسأله به یک برنامه کوتاه‌مدت ظرف دو یا سه ماه نیاز داریم تا بتوانیم موضوع پساب‌های شهرک صنعتی لیا و پارک لیا را تعیین تکلیف کنیم.

این مسئول گفت: باید یک برنامه کوتاه‌مدت اورژانسی داشته باشیم؛ چون اگر وضعیت پساب‌ها به همین شکل ادامه یابد، با بحران‌های وخیم‌تری مواجه خواهیم شد.

وی افزود: باید مشکلات موجود پساب‌های پارک الحاقی لیا از اعتبارات بحران استان یا منابع دیگر به‌صورت فوق‌العاده حل شود، تا زمانی که تصفیه‌خانه شهرک به بهره‌برداری برسد و طرح‌های دیگر دستگاه‌های آب منطقه‌ای و محیط‌زیست در این زمینه اجرا شود.

قاسمی با بیان این‌که متأسفانه از این فاضلاب‌ها به‌عنوان منابع آبی برای محصولات کشاورزی استفاده می‌کنند که تبعات ناخوشایندی به دنبال دارد، افزود: اگر این مشکلات با برگزاری جلسه حل نشود، باید از اهرم‌های قانونی برای بهره‌برداران واحدهای صنعتی و مدیران دستگاه‌ها استفاده کنیم، چون از فرصت‌های موجود برای حل مشکلات استفاده نمی‌کنند و مشکلات به بحران برای کل استان تبدیل می‌شوند.

وی اضافه کرد: متولیان و دستگاه‌های مرتبط در این زمینه‌ باید سهم خود را در حل مشکل پساب‌ها و پسماندها ادا و با پیشنهاد کارشناسی در کوتاه‌مدت برای حل مشکلات موجود اقدام کنند.

قاسمی گفت: امسال سال جهش تولید است و باید همه کمک کنند تا خود ما مانعی برای تولید نشویم و اگر دستگاه‌ها کمک نکنند، شرکت‌ها با توقف قانونی مواجه خواهند شد و خود این مسأله به یک بحران برای استان تبدیل می‌شود.

وی اضافه کرد: ما این موضوع را به یک کارگروه فنی ارجاع می‌دهیم تا هرچه سریع‌تر با کار کارشناسی از این بحران خارج شویم.

استفاده از قانون حفاظت از خاک برای برخورد با خاطیان

مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین در این خصوص گفت: با توجه به تهدیداتی که در این منطقه براثر رهاسازی پساب‌های صنعتی شهرک وجود دارد، با دستگاه‌های جهاد کشاورزی، آب منطقه‌ای، راه و شهرسازی، محیط‌زیست، شرکت شهرک‌ها و راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مکاتبه شد تا هرکدام وظایف خود را برای جلوگیری از این تهدیدها ایفا کنند.

قدرت‌الله مهدی‌خانی افزود: ما از این دستگاه‌ها خواستیم که اقدامات حوزه کاری خود در این زمینه را بررسی و نتیجه را ظرف ۲۰ روز به مدیریت بحران اعلام کنند، اما متأسفانه جز شرکت شهرک‌ها هیچ دستگاه دیگری پاسخی ارسال نکرد.

وی با اشاره به تهدیدات رهاسازی پساب‌های صنعتی در این منطقه، افزود: استفاده از این پساب‌ها در اراضی کشاورزی، ورود پساب‌ها به یک کانال در حریم راه اصلی و احتمال سقوط خودروها به آن و همچنین تخریب پست ۶۳ کیلووات برق و ایستگاه فرستنده رادیویی صداوسیما ازجمله این تهدیدات است که در صورت بروز، خسارات میلیاردی به بار خواهد آمد.

مهدی‌خانی اضافه کرد: از دستگاه‌ها درخواست داریم هرچه سریع‌تر این مسأله را تعیین تکلیف کنند و حتی می‌توانند از ماده ۱۴ قانون حفاظت از خاک برای مقابله با رهاسازی پساب‌های صنعتی استفاده و با شرکت‌ها و مدیران خاطی برخورد کنند.

رهاسازی پساب‌های صنعتی لیا سابقه دیرینه دارد

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای در این خصوص گفت: در منطقه مورد نظر دو مجموعه شهرک صنعتی لیا و پارک الحاقی به لیا را داریم که شهرک صنعتی لیا تصفیه‌خانه دارد، ولی پارک به‌دلیل نداشتن تصفیه‌خانه پساب را در بیرون پارک رها می‌کند.

یدالله ملکی افزود: این پساب صنعتی از کنار جاده اصلی قزوین به بویین‌زهرا به‌سمت پایین حرکت می‌کند و البته از سال‌های قبل نیز این مشکل وجود داشت و موقع بارندگی مشکلات بیش‌تری را برای ما در جمع‌آوری و هدایت پساب‌ها ایجاد می‌کرد.

وی اضافه کرد: در سال‌های گذشته با همکاری استانداری قزوین برخی مشکلات این منطقه را در این زمینه حل کردیم و لایه‌روبی پل‌ها نیز صورت گرفت، اما کافی نیست؛ چون هنوز واحدهای صنعتی در پارک لیا، که تولیدکننده پساب‌ها هستند، سروسامان نیافته‌اند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین افزود: این واحدهای تولیدی در پارک الحاقی لیا شناسایی شده‌اند و هم‌اینک در حال تکمیل و راه‌اندازی فاز دوم تصفیه‌خانه شهرک هستند که این پساب‌ها را جمع‌آوری و هدایت کنند.

وی افزود: ما مشکل پساب‌های صنعتی را در شهرک صنعتی البرز هم داریم که برای استان مشکل ایجاد می‌کند؛ چون وارد اراضی کشاورزی منطقه می‌شود و کشاورزان در حال استفاده از آن آب برای کشت صیفی‌جات و... هستند.

تهیه طرحی برای رفع دائمی چالش پساب‌های صنعتی لیا

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین در این خصوص گفت: ما طرحی را آماده کرده‌ایم که پساب‌ها را جمع‌آوری و به دشت الله‌آباد ببریم؛ چون احداث تصفیه‌خانه هزینه میلیاردی دارد و کسی زیر بار آن نمی‌رود.

وی گفت: در این طرح پساب‌های شهرک‌های صنعتی استان ازجمله شهرک و پارک لیا را جمع‌آوری می‌کنیم و به دشت الله‌آباد انتقال می‌دهیم که با این کار تالاب این دشت را احیاء می‌کنیم و ضمن اشتغال‌زایی جلوی انتشار ریزگردها را هم می‌گیریم.

ملکی افزود: این طرح هم‌اکنون در مرحله انتشار فراخوان و انتخاب مشاور قرار دارد و با اتمام مطالعات آن در سال جاری، اجرای آن را به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم.

این مسئول گفت: برای حل مشکل پساب‌های صنعتی این شهرک در کوتاه‌مدت نیز می‌توانیم یک مسیر موقت را باز و پساب‌ها را به مسیر ابهررود هدایت کنیم که این کار در کوتاه‌مدت شدنی است.

معرفی شهرک صنعتی لیا برای تخلف زیست‌محیطی به دادگاه

مدیر‌کل محیط‌زیست استان قزوین نیز دراین‌باره گفت: با توجه به رهاسازی پساب‌های صنعتی در این منطقه، بازدیدهای مختلفی از این شهرک و واحدهای تولیدی مورد نظر صورت گرفت و تذکرات شفاهی و کتبی به مدیران و شرکت‌ها داده شد.

حسن عباس‌نژاد افزود: در شهرک صنعتی لیا تصفیه‌خانه وجود دارد که برخی مواقع استانداردهای زیست‌محیطی را رعایت می‌کند و اقدامات موثری برای جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست در شهرک انجام شده، اما چون کافی نبود، شهرک را به دادگاه معرفی کردیم و باید مراجع قضایی در خصوص آن تصمیم گیری کنند.

وی اضافه کرد: متأسفانه برخی واحدهای صنعتی در این شهرک به تصفیه‌خانه متصل نیستند و رهاسازی پساب آن‌ها در منطقه مشکلاتی را به‌وجود آورده است.

عباس‌نژاد گفت: سال قبل چند جلسه دراین‌باره برگزار کردیم و به هماهنگی رسیدیم که اگر واحدهای این شهرک پیش‌تصفیه را رعایت نکنند، در لیست صنایع آلاینده قرار گیرند و عوارض آلایندگی از آن‌ها دریافت شود.

وی افزود: امسال نیز اگر این مسأله در شهرک صنعتی لیا رعایت نشود، واحدهای مورد نظر همان مراحل را طی کنند و به مراجع قضایی برای تصمیم‌گیری نهایی معرفی خواهند شد.

مدیرکل محیط‌زیست استان با اشاره به راهکارهای کوتاه‌مدت برای رفع آلودگی پساب‌های صنعتی این شهرک، افزود: برای جلوگیری از جاری شدن پساب در منطقه و ایجاد مشکلات زیست‌محیطی پیشنهاد می‌کنیم که پساب‌ها از طریق لوله به نزدیک‌ترین رودخانه متصل شوند تا آلودگی زیست‌محیطی رفع شود.

وی با اشاره به احیای تالاب الله‌آباد دشت قزوین از طریق این پساب‌ها افزود: دشت قزوین یکی از ۲۹ کانون گردوغبار در کشور است که از ۶۰ هزار هکتار آن دوهزار و ۵۰۰ هکتار با مرکزیت تالاب یعقوب‌آباد اصلی‌ترین مرکز کانون گردوغبار در استان و چند استان دیگر کشور است.

این مسئول گفت: تالاب یعقوب‌آباد طی سال‌های گذشته خشک شده بود که با تلاش‌های صورت‌گرفته شرکت آب منطقه‌ای و برخی از دستگاه‌ها احیای تالاب‌ الله‌آباد انجام شد.

حسن‌نژاد گفت: هم‌اینک احیای دائمی این تالاب به‌عنوان یک طرح پایلوت در دستور کار سازمان محیط‌زیست قرار گرفته و کارهای کارشناسی آن انجام شده است و اگر برنامه عملیاتی ما تدوین شود، سازمان محیط‌زیست حاضر است آن را از محل اعتبارات سازمان احیاء کند.

تصفیه‌خانه پارک صنعتی لیا تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد

مدیرعامل شهرک‌های صنعتی استان قزوین در این خصوص گفت: در شهرک صنعتی لیا یک تصفیه‌خانه با یک‌هزار و ۸۰۰ مترمکعب ظرفیت مشغول فعالیت است که کار تصفیه پساب‌های شهرک را انجام می‌دهد.

حمیدرضا خان‌پور افزود: در سال ۹۵ براثر فشارها از استان برای الحاق پارک لیا به شهرک صنعتی لیا، تفاهم‌نامه‌ای را برای ساماندهی پارک منعقد کردیم که ۵۰ درصد اعتبارات را استانداری و ۵۰ درصد را سازمان صنایع کوچک و واحدهای صنعتی مستقر در پارک بدهند.

وی اضافه کرد: در این راستا تصفیه‌خانه‌ای با هشت‌میلیارد تومان اعتبار که الان ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و ایستگاه پمپاژ با چهارمیلیارد تومان کلنگ‌زنی شد و الان در حال اجراست، ولی خبری از ۵۰ درصد سهم استانداری از محل اعتبارات تملک دارایی طبق تفاهم‌نامه نشد.

این مسئول گفت: اگرچه تخصیص اعتبار از سوی استانداری قزوین صورت نگرفت، ولی ما کار را تعطیل نکردیم و هم‌اکنون طرح احداث تصفیه‌خانه در پارک لیا ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد.

وی افزود: متأسفانه تا زمانی که این پارک زیر نظر شرکت شهرک‌ها نبود کسی کاری به آن نداشت، اما وقتی مسئولیت آن در سال ۹۵ به ما واگذار شد، هفته بعد به دادسرا فراخوانده شدیم که چرا این پارک تصفیه‌خانه ندارد.

خان‌پور گفت: الان در حال احداث تصفیه‌خانه هستیم و باید شرکت آب منطقه‌ای کمک کند. وقتی پساب‌های صنعتی با انجام مراحل تصفیه، به حالت طبیعی رسیدند، به جایی دیگر هدایت شوند تا شاهد آلودگی زیست‌محیطی نباشیم.

وی با اشاره به مشکل واحدهای همجوار شهرک‌های صنعتی استان نیز گفت: متأسفانه بسیاری از این واحدها که در مجاورت شهرک‌های صنعتی واقع شده‌اند آلودگی زیست‌محیطی دارند و بسیاری گمان می‌کنند این آلودگی از شهرک‌های صنعتی است.

خان‌پور گفت: ما برای جلوگیری از این مشکلات همه واحدهای مشکل‌دار و آلاینده را به محیط‌زیست معرفی کرده‌ایم تا مراحل پیش‌تصفیه را انجام دهند و پساب‌ها را به حالت طبیعی برسانند و بعد به شبکه‌های آب منطقه‌ای وصل کنند.

وی اضافه کرد: امیدواریم تا دهه فجر تصفیه‌خانه یک‌هزار و ۸۰۰ مترمکعبی و شبکه جمع‌آوری فاضلاب پارک لیا را به بهره‌برداری برسانیم که حدود ۶۰ میلیارد تومان هزینه دارد.

خان‌پور افزود: تاکنون ۲۰ میلیارد تومان برای این طرح هزینه کرده‌ایم و کل اعتباراتی که استان به ما داده ۵۰۰ میلیون تومان در قالب اسناد بوده که خیلی از آن‌ها هم محقق نشده است.

شهرک صنعتی لیا و پارک الحاقی به آن اگرچه در بخش‌های مختلف صنعتی و تولیدی از شهرک‌های پیشرو استان محسوب می‌شوند، اما به‌دلیل فقدان زیرساخت لازم برای تصفیه پساب‌ها به یک چالش جدی در منطقه تبدیل شده و موجی از نارضایتی شهروندان درخصوص آلایندگی زیست‌محیطی و بوی بسیار بد ایجاد کرده‌اند.

با توجه به این مسأله و ورود مدعی‌العموم به موضوع، امیدواریم هرچه سریع‌تر با اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت شاهد جلوگیری از رهاسازی پساب‌ها و استفاده بهینیه از آن‌ها باشیم تا در سال جهش تولید ضمن تحقق شعار سال، گام‌های عملیاتی و جدی نیز برای حفاظت از محیط‌زیست و سلامت شهروندان برداشته شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ،  تاریخ انتشار:  10خرداد 1399،کد خبر:84987،www.sabzineh.org